วิสาขบูชา
การบูชาในวันเพ็ญเดือน
6 ซึ่งเป็นวันประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพานของพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงประสูติใต้ร่มไม้รัง
(สาละ) ณ สวนลุมพินีวัน ตั้งอยู่ระหว่างกรุงกบิลพัสดุและกรุงเทวทหะ
บัดนี้เรียกกรุงมินเด (Lumbini /Rummindei) อยู่ที่ปาเดเรีย
ในประเทศเนปาลห่างจากเขตแดนประเทศอินเดียประมาณ 6½ กม.
พระสิทธัตถะประสูติที่สวนนี้เมื่อวันเพ็ญเดือน 6 ก่อนพุทธศก 80 ปี
มีปราชญ์คำนวณว่าตรงกับวันศุกร์ปีจอเวลาใกล้เที่ยง
พระพุทธเจ้าตรัสรู้ที่ควงโพธิ์
(บริเวณใต้ร่มต้นโพธิ์) ริมฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา ที่ตำบลพุทธคยา (Budha Gaya /Bodh-Gaya) เมื่อวันเพ็ญเดือน 6 ก่อนพุทธศก 45 ปี ทรงเสด็จดับขัณฑ์
ปรินิพพานใต้ร่มไม้รัง (สาละ) ณ สาลวโนทยาน เมืองกุสินาราหรือกุสินครบัดนี้เรียก Kasia หรือ Kusinagara เมื่อพุทธศกที่ 1
เป็นสิ่งมหัศจรรย์ยิ่งที่เหตุการณ์ทั้งสามเกิดขึ้นตรงกันในวันเพ็ญขึ้น
15 ค่ำ เดือน 6 (วิสาขปุรณมี) เราในฐานะชาวพุทธควรจะบูชากันอย่างไร
การบูชาหมายถึงการให้ด้วยความเคารพนับถือ
หรือการแสดงความเคารพเทิดทูนในพุทธศาสนามี 2 อย่างคือ อามิสบูชาและปฏิบัติบูชา
หมายถึงการบูชาด้วยสิ่งของและการบูชาด้วยการปฏิบัติ
การบูชาด้วยสิ่งของเช่นการกราบไหว้บูชาด้วยดอกไม้ธูปเทียนรวมถึงการบริจาคสิ่งของใส่บาตรหรือบริจาคทานต่างๆ
ด้วยใจบริสุทธิ์ ส่วนการบูชาด้วยการปฏิบัตินั้นหมายถึง การปฏิบัติเคร่งครัดในศีล
(ข้อห้ามต่างๆ ในพุทธศาสนา 5, 8, 10, 227 ข้อ) และการเจริญสมาธิภาวนาและสมาธิวิปัสสนาเพื่อก่อให้เกิดปัญญา
พระพุทธเจ้าทรงสรรเสริญยกย่องการบูชาด้วยการปฏิบัติว่าควรจะได้กระทำยิ่งกว่า
ฉะนั้นเราชาวพุทธจึงควรอย่างยิ่งที่จะเคร่งครัดกับการรักษาศีล
5 หรือ ศีล 8 เจริญสมาธิภาวนาเนื่องในวันวิสาขบูชาเพื่อเป็นการบูชาพระพุทธเจ้าโดยพร้อมเพรียงกันเถิด
วัดในประเทศไทย ปัจจุบันนี้นิยมปลูกต้นไม้ชนิดหนึ่งมีชื่อเรียกว่าต้น “สาละ” ลำต้นตรงใบเป็นแฉกคล้ายใบตีนเป็ดหรือสัตตบรรณ ที่แปลกตรงที่ดอกออกตามกิ่งเล็กๆ บิดงอตามโคนต้น ดอกมีกลีบใหญ่สีชมพูสวยงาม ต่อมาดอกจะกลายเป็นผลหรือลูกกลมๆ ใหญ่สีน้ำตาลคล้ายลูกปืนใหญ่ ต้นไม้ต้นนี้จึงมีชื่อสามัญเป็นภาษาฝรั่งว่า Canon ball tree (ต้นลูกปืนใหญ่) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า “Couroupita surinamensis Martey Berg อยู่ในวงศ์ Lecythidaceae เป็นพรรณไม้ที่บรรดาพุทธศาสนิกชนในประเทศไทยสับสนเข้าใจว่าเป็นต้นสาละในพุทธประวัติ แท้จริงแล้วเป็นพรรณไม้พื้นเมือง (พวกไม่ผลัดใบ) ของประเทศร้อนทวีปอเมริกาใต้ เมื่อชาวโปรตุเกสยึดครองประเทศศรีลังกาอยู่นั้นได้ทำลายวัดวาอารามพุทธศาสนาและนำต้นลูกปืนใหญ่นี้จากอเมริกาใต้มาปลูกในสถานที่ต่างๆ ของศรีลังกาทั่วไป รวมทั้งบริเวณวัดที่ถูกทำลาย และให้ชาวศรีลังกาเรียกต้นไม้นี้ว่า “สาละ” (sal) เช่นกัน เมื่อพระสงฆ์ไทยไปจาริกแสวงบุญศรีลังกาก็ได้นำพรรณไม้นี้มาปลูกในประเทศไทยเรียกชื่อกันว่า “สาละลังกา” ขอให้โปรดเข้าใจด้วยว่า ต้นไม้ต้นนี้ไม่มีความเกี่ยวข้องกับพุทธประวัติแต่อย่างใด (โธ่เอ่ยปล่อยให้โง่หลงกราบไหว้อยู่ได้)
ส่วนต้นสาละพรรณที่พระพุทธเจ้าประสูติ ปฐมเทศนาและปรินิพพานใต้ต้นนั้นเป็นต้นแบบไหนกันแน่ “อุบ” ไว้อ่านต่อฉบับหน้านะครับ
ย่อความจาก เอกสารทางวิชาการของคุณธวัชชัย สันติสุข ท่านราชบัณฑิตทางด้านพรรณไม้
เรียบเรียงจาก
บทความวิชาการของราชบัณฑิต โดย คุณธวัชชัย
สันติสุข
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น